Home / 15 Pułk Ułanów / Historia

 

15. Pułk Ułanów Poznańskich to pierwsza jednostka konna Powstania Wielkopolskiego. Jego geneza jest ściśle związana z tym zrywem niepodległościowym Wielkopolan. Pułk zaczął organizować się już następnego dnia po wybuchu Powstania, a więc 28 grudnia 1918 r.

Ułani Poznańscy, zwani przez mieszkańców stolicy Wielkopolski „Dziećmi Poznania”, byli jednostką bardzo bitną i zasłużoną w walkach o niepodległość kraju.

Krótko po zorganizowaniu Pułk wziął udział w walkach powstańczych, zaczynając swój szlak od wymarszu w kierunku Szubina (data wymarszu 9.1.1919 r. została uwieczniona na Sztandarze Pułkowym), tocząc ciężkie boje i tracąc pierwszych poległych.

Po zakończaniu działań powstańczych, ułanów przerzucono na front litewsko-białoruski wojny polsko-bolszewickiej, gdzie dorobili się u bolszewików określenia rogate, czerwone czorty. Pułk wziął udział m.in. w Bitwie Warszawskiej, rzucając się po niej w pogoń za bolszewikami na północ i wschód.

Po powrocie do swojego garnizonu, Pułk przeszedł na etat pokojowy. W dniu 22 kwietnia 1921 r. został odznaczony Krzyżem Orderu Wojennego Virtuti Militari. W dwudziestoleciu międzywojennym dokonały się dalsze zmiany organizacyjne. Wcielanie do Pułku ludności ze wschodnich rubieży Rzeczypospolitej wpływało na jej rozwój cywilizacyjny i kulturowy. Z kolei oficerowie Pułku z powodzeniem brali udział w Konnych Mistrzostwach Armii wiodąc prym wśród jednostek jazdy z całego kraju. Pułk w tym czasie zajmował koszary przy ul. Grunwaldzkiej, jeden ze szwadronów okresowo był detaszowany do Zbąszynia.

Podczas przewrotu majowego Pułk nie wziął udziału w walkach. 

W 1938 r. wziął udział w akcji na Zaolziu.

Szlak bojowy we wrześniu 1939 r. Pułk rozpoczął z rejonu Zaniemyśla w Wielkopolsce. Wraz z całą Wielkopolską Brygadą Kawalerii cofał się w kierunku na Warszawę, biorąc udział w największej bitwie kampanii wrześniowej – Bitwie nad Bzurą, w której stracił swojego dowódcę, ppłka Tadeusza Mikke. Pod dowództwem mjra Kazimierza Chłapowskiego ułani przedarł się do Warszawy, biorąc udział w jej obronie. Pułk złożył broń dopiero wraz z kapitulacją stolicy dnia 28 września 1939r.

Na podstawie układu Sikorski-Majski, w ramach tworzącej się na terenie Związku Sowieckiego Armii Polskiej, dnia 17 kwietnia 1942 r. w Uzbekistanie powstał batalion „S” pod dowództwem oficera 15. Pułku Ułanów, rtm. Zbigniewa Kiedacza, stanowiący zalążek odtwarzającego się Pułku. Po dalszych przekształceniach Pułk, w ramach 5. Kresowej Dywizji Piechoty, przez Irak, Liban, Palestynę i Egipt został przerzucony na południe Włoch. Rozpoczął swój szlak w kierunku na Rzym, biorąc m.in. udział w ciężkich walkach o Monte Casino i dalej o Ankonę i Bolonię. Podczas walk na linii Gotów, 23 października 1944 r., zginął kolejny wojenny dowódca Pułku, ppłk Zbigniew Kiedacz. Po zakończeniu walk na froncie włoskim, Pułk został ponownie przerzucony do Egiptu, a następnie do Włoch, by ostatecznie zostać rozlokowanym w Wielkiej Brytanii, w obozie Browning Camp koło Horsham, niedaleko Londynu. Tam też został rozformowany w 1947 r.

Niestety, Ułani Poznańscy, podobnie jak reszta żołnierzy Polskich Sił Zbrojnych, nie zostali zaproszeni do udziału w Londyńskiej Paradzie Zwycięstwa zorganizowanej w 1946 r., choć ramię w ramię walczyli „za wolność naszą i waszą”. Był to jeden z wielu szoków jakie przyszło im przeżyć po zakończeniu wojny. Dla wielu rozpoczynał się czas tułaczki, gdyż większość żołnierzy Pułku pochodziła z kresów, gdzie nie było już do czego wracać. Mało kto wykazywał odwagę, by powrócić do “wolnej” Polski, gdzie podkomendni gen. Andersa byli napiętnowani. Świadomi swojego położenia, chcąc zachować ciągłość tradycji pułkowej, ułani skupieni wokół gen. Władysława Andersa założyli w tym samym roku w Londynie Koło Pułkowe. Działało ono nieprzerwanie aż do początków XXI w.

W 1991 r. zarejestrowano w Polsce Towarzystwo byłych Żołnierzy i Przyjaciół 15. Pułku Ułanów Poznańskich, nawiązujące do istniejącej w Poznaniu przed wojną organizacji o zbliżonej nazwie: Towarzystwa b. Żołnierzy 1. Pułku Ułanów Wielkopolskich (15. Pułku Ułanów Poznańskich). Głównym celem Towarzystwa jest pielęgnowanie tradycji i historii Ułanów Poznańskich, a swoją działalność prowadzi po dziś dzień.

Utworzonej na podstawie decyzji MON z 20 marca 1996r. Wielkopolskiej Brygadzie Kawalerii Pancernej nadano (na wniosek Towarzystwa) numer „15”, a działający w jej ramach 1. batalion Czołgów przyjął barwy Ułanów Poznańskich. Po rozwiązaniu Brygady, batalion został włączony w skład 17. Wielkopolskiej Brygady Zmechanizowanej i decyzją MON z 12 maja 2006 r. otrzymał nazwę 15. batalion Ułanów Poznańskich im. gen. broni Władysława Andersa, dziedzicząc barwy i tradycje przedwojennych “Dzieci Poznania” oraz 15. WBKP. Współcześni Ułani Poznańscy stacjonują w Wędrzynie, w powiecie sulęcińskim.

 
Share this page